Zimanê Kurdî

Xelka (Gölyazı) Özgülünde Orta Anadolu Kürtçe’sinin Yazımı Konusunda Bazı Önemli Noktalar


Evindar

Son zamanlarda Kürtlerin, Kürtçe okuyup yazmaya doğru bir yöneliminin olması sevindirici olmakla birlikte istenilen düzeyde değil. Var olan ilgi de Kürtçe’yi doğru ve eksiksiz kullanma ve yazma şeklinde seyretmiyor.

Bilindiği gibi Celadet Bedîrxan`in Kürtler için yazmış olduğu bir alfabe vardır; bu alfabeyle "Kurmancî" nin bütün lehçe ve agızlarını, seslerini yazmak mümkündür. Buna rağmen Kürtçe yanlış ve eksik yazılabiliyorsa bu bazı seslerin yanlış duyulmasından ve algılanmasından kaynaklanıyor; bu özellikle Orta Anadolu Kürtleri arasında mevcut.

Şimdi Xelka özgülunde bunu ele almaya çalışalım:
"Haye haye keke min haye
Hiro sise ne,dibare;berf û baye
çûme sere pire,peze te yî teye
Bisk berdaye mîna gayî cutaye" (Rehma Xofe)

Yukarıdaki dörtlük Xelka Kürtçesine ait bir türküdür.

Kürtçe yazıldığı gibi okunur ve söylendiği gibi yazılır; şimdi yukarıdaki dörtlüğü yazıldığı gibi okuduğumuz zaman sanki Xelka toplumu içinde konuşulan Kürtçe’ye benzemeyen bir Kürtçe gibi gelir bize. Oysa öyle değildir; sorun bazı Kürtçe seslerin değişik lehçelerde farklı telafuz edilmesinden kaynaklanıyor.

Orneğin bunlardan bazıları "A", "E" ve "O" harfleridir.
1) Bazı lehçelerde "A" yuvarlatılarak söylendiği için Türkçe’deki "o" harfine yakın bir ses verdigi için çoğu kimseyi yanıltıyor ve "o" harfi kullanılarak yanlış yazılıyor.

Ornek: Mala Birangî Min (Kardeşimin Evi)
2) "E" harfi gene Türçe’deki "A" harfiyle karıştırılıyor bazen, bu da "E" harfinin gene bazı lehçe ve ağızlarda farklı aksan ve telafuzdan kaynaklanıyor; bu yanılgı "E" yerine "A" nin yazılmasına neden oluyor.

Ornek: Mala Etkê Min (Annemin Evi)
3) Son olark "O" harfi Kürtçe’ ye özgü bir telafuzla söylendiği için gene Türkçe’ deki "U" ile karıştırılıyor.

Ornek:Dol (Davul), Mori(Boncuk)

Bu sesler doğru ve iyi algılandığında özellikle Orta Anadolu’daki Kürtçe doğru ve eksiksiz yazılacaktır.




Bigire - Kapat